Biologiczna ochrona roślin polega na zapobieganiu i zwalczaniu chorób upraw z wykorzystaniem czynników naturalnych i organizmów pożytecznych. Dzięki nim można kontrolować obecność szkodników, chronić rośliny przed uszkodzeniami i chorobami oraz wspomagać ich zdrowy rozwój. Preparaty biologiczne stanowią skuteczną alternatywę dla środków konwencjonalnych. Nie zwalczają całkowicie szkodliwych organizmów, ale w dłuższym czasie je ograniczają. Warto więc wydawać na to pieniądze?
Wraz z rosnącym zainteresowaniem ekologią i zrównoważonym rolnictwem środki biologiczne stają się ważnym elementem produkcji rolnej. W przeciwieństwie do pestycydów, które mogą pozostawiać szkodliwe ślady chemiczne w glebie i wodzie, środki biologiczne minimalizują negatywny wpływ na środowisko i są bezpieczne dla roślin, co jest szczególnie istotne w przypadku warzyw i owoców przeznaczonych do spożycia.
Ekologiczna uprawa
W związku z rosnącym popytem na zdrową żywność rolnicy wdrażają rozwiązania, które mają pozytywny wpływ na środowisko naturalne i zachowanie bioróżnorodności. W rolnictwie ekologicznym stosuje się metody uprawy, których celem jest zrównoważona produkcja żywności przy zastosowaniu naturalnych substancji i procesów.
Podstawowym wyróżnikiem rolnictwa ekologicznego jest całkowite wyeliminowanie chemicznych preparatów oraz nawozów sztucznych. Rolnicy stosują kompost, obornik oraz gnojówkę, czyli nawozy organiczne wytwarzane samodzielnie w gospodarstwie. W tradycyjnym rolnictwie wykorzystuje się chemiczne środki ochrony roślin, podczas gdy w ekologicznym tylko biologiczne.
Efektywność biologiczna
Biologiczne środki ochrony roślin to produkty i metody oparte na żywych organizmach lub ich pochodnych. Służą do zwalczania szkodników i chorób, lecz w przeciwieństwie do pestycydów są rozwiązaniami zrównoważonymi. Oprócz skutecznego działania mają na celu zminimalizowanie szkód dla środowiska i zdrowia ludzkiego. Charakteryzują się wolnym mechanizmem działania. Należy je stosować zapobiegawczo.
Naturalne metody zwalczania szkodników wymagają kompleksowej wiedzy dotyczącej zasad ich stosowania. Ich efektywność biologiczna jest znaczna, ale stanowią tylko uzupełnienie dla innych praktyk rolniczych. Najczęściej nie wymagają żadnego specjalnego sprzętu do aplikacji. Stosując biologiczne środki ochrony roślin, zwiększamy bezpieczeństwo żywności, zmniejszając lub eliminując pozostałości pestycydów w łańcuchu żywnościowym.
Przyjęcie biologicznego programu ochrony upraw pozwala spełnić coraz bardziej rygorystyczne wymagania stawiane przez handel detaliczny. Objęte nim produkty są zgodne z oczekiwanymi standardami jakości i bezpieczeństwa. Konsumenci chętnie sięgają po warzywa i owoce bez chemicznych pozostałości.
Ochrona przed szkodnikami
Stosowanie biologicznych środków ochrony roślin w zwalczaniu szkodników i ochronie upraw zapobiega uodparnianiu się szkodników na środki ochrony roślin, minimalizuje pozostałości pestycydów w żywności zagrażających zdrowiu konsumentów, zwiększa bezpieczeństwa pracowników rolnych oraz ogranicza negatywny wpływ oprysków na owady zapylające.
Biologiczne środki ochrony roślin obejmują całą gamę organizmów pożytecznych będących naturalnymi wrogami szkodników upraw (owady, drapieżne roztocza, pożyteczne nicienie), pułapki, feromony oraz taśmy lepowe czy preparaty zawierające pożyteczne grzyby i bakterie. Wykorzystując środki biologiczne, możesz skutecznie kontrolować obecność szkodników w uprawie, chronić rośliny przed uszkodzeniami oraz chorobami, a także wspomagać zdrowy rozwój roślin.
Bezpieczeństwo żywności
Trzeba pamiętać, że biologiczne środki ochrony są naturalnym wrogiem patogenów. W toku upraw rośliny są atakowane przez różne grupy patogenów indywidualnie lub niekiedy przez więcej niż jeden złożony patogen. Patogeny roślin mogą atakować na wiele sposobów. Niektóre kolonizują tkanki w roślinie, inne osiadają na powierzchni rośliny, a jeszcze inne mogą atakować korzenie, łodygi i liście. Na skutek patogenów następuje obumieranie tkanek, brązowienie, spadek owocowania, są problemy z zawiązywaniem kwiatów.
Intensywne nawożenie mineralne, brak nawożenia organicznego, stosowanie herbicydów i innych pestycydów szkodzi uprawom. Z pomocą przychodzą probiotyki glebowe, czyli dobroczynne bakterie żyjące w symbiozie z roślinami lub pomagające im w pośredni sposób. Bakterie glebowe przyspieszają kiełkowania roślin, rozkładają trudno rozpuszczalne związki fosforu w glebie, przekształcając je w formy dostępne dla roślin, a także zwiększają dostępność azotu, potasu i żelaza.
Pożyteczne mikroorganizmy stymulują wzrost korzeni, zabezpieczając system korzeniowy przed patogenami. Dzięki zwiększeniu dostępności składników odżywczych wspierają wzrost, rozwój, kwitnienie i owocowanie roślin. Poprawiają przyswajalność nawozów i związków organicznych zawartych w glebie czy pośrednio przyczyniają się do polepszenia struktury gleby.
Koszty stosowania
Niestety, biologiczna ochrona roślin jest droższa w porównaniu z konwencjonalną, a produkty są stosunkowo trudno dostępne. Wyższe koszty ochrony można rekompensować przez tzw. ekoschematy, ale w wielu przypadkach stawka dopłat nie rekompensuje kosztów.
Producenci preparatów biologicznych i przedsiębiorstwa świadczące usługi ochrony upraw metodami biologicznymi nie są w stanie konkurować z koncernami produkującymi chemiczne środki ochrony roślin. Niewątpliwie wiedza rolników w kwestii ochrony biologicznej upraw jest wciąż mała, a metody biologicznej ochrony roślin czekają na szerszą popularyzację na wsi.
